Κύριε Παντοκράτορ, ό Θεός των πατέρων ημών, τού Αβραάμ και Ισαάκ καί
Ιακώβ, και τού σπέρματος αυτών του δικαίου•
ό ποιήσας τόν ούρανόν καί τήν γήν σύν παντί τώ κόσμω αυτών ό πεδήσας
τήν θάλασσαν τώ λόγω του προστάγματος σου•
ό κλείσας τήν άβυσσον, καί σφραγισάμενος αυτήν τώ φοβερώ και ένδόξω
ονόματί σου•
όν πάντα φρίσσει καί τρέμει από προσώπου τής δυνάμεως σου•
ότι άστεκτος ή μεγαλοπρέπεια της δόξης σου, καί ανυπόστατος ή οργή τής
επί αμαρτωλοίς απειλής σου, αμέτρητόν τε καί ανεξιχνίαστον τό έλεος τής
επαγγελίας σου.
Σύ γάρ ει Κύριος ύψιστος, εύσπλαγχνος, μακρόθυμος, καί πολυέλεος, καί
μετανοών επί κακίαις ανθρώπων.
Σύ, Κύριε, κατά τό πλήθος τής χρηστότητός σου επηγγείλω μετάνοιαν καί
άφεσιν τοις ημαρτηκόσι σοι, καί τώ πλήθει τών οικτιρμών σου ώρισας
μετάνοιαν αμαρτωλοίς εις σωτηρίαν.
Σύ ούν, Κύριε, ό Θεός των δυνάμεων, ούκ έθου μετάνοιαν δικαίοις, τω
Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ, τοις ούχ ημαρτηκόσι σοι, άλλ' έθου μετάνοιαν
έπ' εμοί τω αμαρτωλώ, διότι ήμαρτον υπέρ αριθμόν ψάμμου
θαλάσσης.
Επλήθυναν αι ανομίαι μου, Κύριε, επλήθυναν αί ανομίαι μου, και ούκ ειμί
άξιος ατενίσαι και ιδείν τό ύψος του ουρανού, από του πλήθους των
αδικιών μου, κατακαμπτόμενος πολλώ δεσμώ σιδηρώ, εις τό μή ανανεύσαι τήν
κεφαλήν μου, και ούκ έστι μοι άνεσις•
διότι παρώργισα τόν θυμόν σου, καί τό πονηρόν ενώπιον σου εποίησα, μή
ποιήσας τό θέλημα σου, και μή φυλάξας τά προστάγματα σου.
Καί νυν κλίνω γόνυ καρδίας, δεόμενος της παρά σου
χρηστότητας.
Ημάρτηκα, Κύριε, ημάρτηκα, καί τάς ανομίας μου εγώ γινώσκω άλλ' αιτούμαι
δεόμενος.
Άνες μοι, Κύριε, άνες μοι, καί μή συναπολέσης με ταις άνομίαις μου,
μηδέ εις τόν αιώνα μηνίσας τήρησης τά κακά μοι, μηδέ καταδικάσης με έν
τοις κατωτάτοις της γης•
διότι σύ ει Θεός, Θεός τών μετανοούντων, καί έν εμοί δείξεις πάσαν τήν
αγαθωσύνην σου•
ότι ανάξιον όντα, σώσεις με κατά τό πολύ έλεος σου, καί αινέσω σε διά
παντός έν ταις ημέραις τής ζωής μου.
Ότι σέ υμνεί πάσα ή δύναμις τών ουρανών καί σού έστιν ή δόξα εις τους
αιώνας τών αιώνων.
Αμήν.
Το Μέγα Απόδειπνο, περιλαμβάνει πολλά παλαιοδιαθηκικά κείμενα,
κυρίως Ψαλμούς. Ένα κείμενο κεφαλαιώδους σημασίας, αλλά συνάμα
άγνωστο στους πολλούς, είναι η
«Προσευχή του Μανασσή, βασιλέως της Ιουδαίας». Έτσι
επιγράφεται στο κείμενο που υπάρχει στο Μέγα Ωρολόγιον. Το
διαβάζει ο λειτουργός και όχι ο αναγνώστης. Αποτελεί συμπλήρωμα
της διηγήσεως του Β΄ Παραλειπομένων λγ΄11-13,18.
Ποιος είναι ο Μανασσής; Το πιο πάνω βιβλίο της Π. Διαθήκης μας
πληροφορεί ότι πρόκειται για το γιο και διάδοχο του ευλαβούς
βασιλέως της Ιουδαίας Εζεκίου,που βασίλευσε στην Ιερουσαλήμ από τα
12 του χρόνια, στις αρχές του 7ου π.Χ. αιώνος και κάθισε στο Θρόνο
55 ολόκληρα χρόνια. Δεν έμοιασε του πατέρα του αλλά, τουναντίον,
προώθησε την ειδωλολατρία. Καταδίωξε τους προφήτες και την εποχή
του μαρτύρησε ο προφήτης Ησαΐας, που κρύφτηκε σ’ ένα κούφιο δέντρο
για ν’ αποφύγει τους διώκτες του. Αυτοί τον εντόπισαν και
πριόνισαν μαζί με το δέντρο τον Προφήτη. Μετά την τιμωρία του μέσω
των Ασσυρίων μετενόησε έμπρακτα ο Βασιλιάς και προσευχήθηκε προς
το Θεό κι ο Θεός τον άκουσε. Στο κείμενο αυτό ο Βασιλιάς θυμάται
ότι ο Θεός είναι ο δημιουργός του κόσμου και παντοδύναμος. Όμως,
συν τοις άλλοις, είναι σπλαχνικός και πολυέλεος και συγχωρεί τους
αμαρτωλούς. Συγκρίνει τον εαυτό του με τους Προπάτορες, τον
Αβραάμ, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ και συγκλονίζεται εφόσον νιώθει
πόσο μεγάλο είναι το πλήθος των αμαρτιών του. Είναι βαθύτατα
συντετριμένος και παρακαλεί το Θεό να τον συγχωρέσει. Η προσευχή
αυτή, που είναι κραυγή μετανοίας και μπορεί να συγκριθεί με τον Ν΄
Ψαλμό του Δαυίδ, μας βοηθά να έλθουμε σε κατάνυξη, δηλαδή διάθεση
μετάνοιας. "Πολλά γαρ πταίωμεν άπαντες», όπως δηλώνει ο
Άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος στην Καθολική του Επιστολή. Γι’ αυτό
περιλαμβάνεται σε πολλά χειρόγραφα των Ο΄, αλλά και της Βουλγάτα
(Λατινικής μετάφρασης της Π.Δ.), όπως κι άλλων μεταφράσεων, όπως
της Αιθιοπικής, της Σλαβoνικής κτλ.. Οι
«Αποστολικές Διαταγές» την περιλαμβάνουν, όπως και το Μέγα
Ωρολόγιον. Το κείμενο αυτό, άσκησε μεγάλη επίδραση στους Πατέρες
της Εκκλησίας κι όχι μόνο. Λόγω του συγκλονιστικού του
περιεχομένου το κείμενο αυτό το συναντάμε και στα συριακά
(αραμαϊκά), κοπτικά, εβραϊκά κι αρμενικά. Περιλαμβάνεται επίσης
στη μοντέρνα αγγλική έκδοση της Αγιας Γραφής New Revised Standard
Version. Ιδού καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού καιρός μετανοίας.
Του κ. Ανδρέα Κυριακού
